Κοιμητήρια δικαιούχοι | Προστασία έναντι τρίτων | Ιδιαίτερο (ειδικό) ιδιωτικό δικαίωμα επί ορισμένου χώρου ταφής (suc Proptium) |

Κοιμητήρια δικαιούχοι  |  Προστασία έναντι τρίτων | Ιδιαίτερο (ειδικό) ιδιωτικό δικαίωμα επί ορισμένου χώρου ταφής (suc Proptium) | 

Αριθμός 149/2008

ΤΟ ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
Αποτελούμενο από το Δικαστή Γρηγόριο Κομπολίτη Ειρηνοδίκη, και τη Γραμματέα Παναγιώτα Τζουβέκα.

Συνεδρίασε δημόσια και στο ακροατήριο του στις 9 Απριλίου 2008, ημέρα Τετάρτη και ώρα 9 π.μ. για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ :

ΤΟΥ ΕΝΑΓΟΝΤΑ : ................ , κατοίκου Πατρών, που παραστάθηκε δια του πληρεξουσίου του δικηγόρου Σπύρου Αργυρόπουλου.

ΤΩΝ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ : 1) ............ και 2) ........ , κατοίκων Πατρών, που παραστάθηκαν μετά του πληρεξουσίου τους δικηγόρων Πάνου Σταυρόπουλου.

Ο ενάγων με την υπό ημερομηνία 2462-2005 αγωγής του που απηύθυνε στο Δικαστήριο τούτο και για όσους λόγους εκθέτει στο σχετικό δικόγραφο, ζήτησε να γίνουν δεκτά τα αιτήματα του.

Για τη συζήτηση της υπόθεσης ορίστηκε με την υπ` αριθ. 409/2005 πράξη της Γραμματέα δικάσιμος η 1-3-2006 και μετά από αναβολές εκείνη που σημειώνεται στην αρχή της παρούσας απόφασης.

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ.

Σύμφωνα με το άρθρο 966 ΑΚ εκτός συναλλαγής πράγματα είναι "και τα προορισμένα για την εξυπηρέτηση δημοσίων, δημοτικών, κοινοτικών ή θρησκευτικών σκοπών". Σ" αυτά περιλαμβάνονται και τα κοιμητήρια ή νεκροταφεία, τα οποία κατά το άρθρο 2 παρ.4 του α.ν. 582 της 28/28-9-1968 "περί δημοτικών και κοινοτικών κοιμητηρίων" (Α 225) (και πριν από αυτόν κατά τα άρθρα 1 και 2 του β.δ. της 28-3/5-5-1834 "περί των νεκροταφείων και του ενταφιασμού των νεκρών", το νόμο 2200/1940 "περί ιερών ναών και εφημερίων" και τον α.ν. 987/1946 "περί συμπληρώσεως εκκλησιαστικών τινών νόμων"), σε συνδυασμό, αντίστοιχα προς το άρθρο 968 ΑΚ και τις οικείες διατάξεις του βυζαντινορωμαϊκού δικαίου ανήκουν κατά κυριότητα στους ιδρύσαντες αυτά και έχοντες τη διοίκηση και διαχείριση τους Δήμους και Κοινότητες.

Παραπέρα η διάταξη του αρθ. 970 ΑΚ ρυθμίζει τη δυνατότητα παραχώρησης σε πρόσωπα (φυσικά ή νομικά) ιδιαιτέρων δικαιωμάτων πάνω στα κοινόχρηστα, ορίζοντας ότι σ` αυτά μπορεί με παραχώρηση της αρχής να αποκτηθούν ιδιαίτερα ιδιωτικά δικαιώματα, εφόσον υπάρχει ειδική διάταξη που προβλέπει τα της παραχώρησης («και κατά τους όρους του νόμου»), δηλαδή τη διαδικασία έκδοσης, το αρμόδιο όργανο, τους όρους της παραχώρησης, την επιβολή τελών χρήσης κλπ και εφόσον με αυτά εξυπηρετείται ή δεν αναιρείται η κοινή χρήση (ΑΠ 1033/2000 Δνη 42-435, Γεωργιάδη-Σταθόπουλου Ερμ. ΑΚ αρθ. 970). Ειδικότερα, όσον αφορά τα νεκροταφεία, μπορεί να αποκτηθεί από ιδιώτη ιδιαίτερο (ειδικό) ιδιωτικό δικαίωμα επί ορισμένου χώρου ταφής (suc Proptium), η παραχώρηση του οποίου εκ μέρους του διοικούντος το νεκροταφείο Δήμου ή Κοινότητας αποτελεί διοικητικής φύσης παραχώρηση άδειας χρήσης δημοτικού πράγματος, η δε σχετική ατομική μονομερής (ιδρυτική δικαιώματος) πράξη της δημοτικής ή κοινοτικής αρχής αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα το άρθρο 3 παρ.3 του α.ν. 582/1968 "διά της συστάσεως οικογενειακού τάφου παρέχεται αποκλειστικόν δικαίωμα ταφής εν αυτώ μόνον του προς ον η παραχώρησις, του συζύγου ή της συζύγου αυτού, των κατ` ευθείαν γραμμήν ανιόντων και κατιόντων αυτού νομίμων, θετών, νομιμοποιηθέντων και αναγνωρισθέντων μετά των συζύγων και κατιόντων αυτών, του πατρός ή μητρός του συζύγου ή της συζύγου του προς ον η παραχώρησις, ως και των μη εχόντων ιδίαν οικογένειαν αδελφών αυτού, εφόσον συγκατατίθεται εγγράφως ούτος και μη υπάρχοντος αυτού ο σύζυγος ή η σύζυγος και οι κατιόντες αυτού……..".

Από την παραπάνω διάταξη, η οποία προβλέπει και ρυθμίζει κατά τρόπο εξαντλητικό τα πρόσωπα που έχουν το δικαίωμα ταφής στους οικογενειακούς τάφους, προκύπτει, ότι το δικαίωμα αυτό παρέχεται μόνο στον παραχωρησιούχο και τα λοιπά, περιοριστικά, αναφερόμενα πρόσωπα.

Οι δικαιούχοι (παραχωρησιούχος κλπ περιοριστικά αναφερόμενα πρόσωπα) ως αποκλειστικοί κάτοχοι κοινοχρήστου πράγματος έχουν δυνάμει των πιο πάνω διατάξεων και της παραχωρητήριας πράξης του δήμου ή κοινότητας προστατευόμενη κατοχή, αφού κατέχουν νόμιμα, ως λαβόντες την κατοχή «παρά του νομέως» και συνεπώς προστατεύονται έναντι τρίτων με το αρθ. 997 ΑΚ, έναντι δε των συγκατόχων τους σε περίπτωση προσβολής της συγκατοχής τους θα εφαρμοστεί αναλογικά η διάταξη του αρθ. 994 ΑΚ (βλ. ΑΠ 821/95 Δνη 38-617 και βλ. Γεωργιάδη-Σταθόπουλου Ερμ. ΑΚ αρθ. 970 αριθ. 66 και 997 αριθ. 16).

Με την κρινόμενη αγωγή ο ενάγων ισχυρίζεται ότι ο πατέρας του ..... είχε αποκτήσει μετά παραχώρηση από τους έχοντες τη διαχείριση του νεκροταφείου του Ιερού Ναού Αγίου Σπυρίδωνα Λεύκας Πατρών δικαίωμα ταφής στο χώρο του νεκροταφείου του ναού αυτού, δικαίωμα το οποίο ανήκει και στον ίδιο ως μέλους της οικογένειας του παραχωρησιούχου. Επίσης ισχυρίζεται ότι οι εναγόμενοι, σύζυγος και γιος του αδελφού του ........... , που πέθανε και έχει ταφεί, όπως και ο πατέρας τους, στον οικογενειακό αυτό τάφο, προσέβαλαν παράνομα και χωρίς τη θέληση του, το δικαίωμα του σύγχρησης του τάφου, με την εκτέλεση χωρίς την έγκριση του διαφόρων εργασιών καλλωπισμού επ` αυτού, την τοποθέτηση μαρμάρινης επιγραφής με την ένδειξη «...............» και τις λοιπές αναφερόμενες ενέργειες που αρμόζουν σε αποκλειστικό δικαιούχο της χρήσης του, ενώ με εξώδικη δήλωση τους του κατέστησαν σαφές ότι ο τάφος αυτός είχε παραχωρηθεί στον πιο πάνω σύζυγο και πατέρα τους και ανήκει στην οικογένεια τους, ενώ του απαγόρευσαν οποιαδήποτε πράξη σ` αυτόν. Μετά απ` αυτά ζητά ν` αναγνωριστεί το δικαίωμα του χρήσης του οικογενειακού αυτού τάφου, να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να άρουν την προσβολή του δικαιώματος του με την απομάκρυνση της μαρμάρινης επιγραφής τους και την αντικατάσταση της με την προηγούμενη που αφαίρεσαν, διαφορετικά να επιτραπεί στον ίδιο με δαπάνες τους, να απαγορευτεί σ` αυτούς κάθε διαταρακτική στο μέλλον ενέργεια του δικαιώματος του αυτού με απειλή χρηματικής ποινής και προσωπικής κράτησης να κηρυχθεί η απόφαση προσωρινά εκτελεστή και καταδικαστούν στη δικαστική του δαπάνη.

Η αγωγή, παραδεκτά εισάγεται στο αρμόδιο Δικαστήριο (αρθ. 11 αριθ. 1, 14 παρ. 1 περ. α` και 29 παρ.1 ΚΠολΔ), μετά και την εγγραφή της νομότυπα και εμπρόθεσμα στα βιβλία διεκδικήσεων του Κτηματολογικού Γραφείου Πατρών (βλ. σχετ. βεβαίωση του Προϊσταμένου του Κτηματολογικού Γραφείου Υποθ/κα κάτω από περίληψη της αγωγής) κατά την τακτική διαδικασία και είναι νόμιμη στηριζόμενη στις διατάξεις των αρθ. 966, 968, 970, 994, 997, 984, 987 ΑΚ, 2 παρ.4 και 3 παρ. 3 του α.ν. 582/1968, 70, 176, 907, 908 παρ. 1 και 945 ΚΠολΔ, καθόσον, η επικαλούμενες ενέργειες των εναγομένων συνιστούν αποβολή και όχι διατάραξη όπως επικαλείται ο ενάγων, ενώ σύμφωνα με όσα εκτίθεται στη μείζονα σκέψη, το ένδικο δικαίωμα του χρήσης του επίδικου οικογενειακού τάφου πηγάζει από το δικαίωμα της προστατευόμενης κατοχής, και όχι απ` αυτό της περιορισμένης προσωπικής δουλείας, όπως αβάσιμα υποστηρίζεται με την αγωγή (βλ. Γεωργιάδη-Σ,ταθόπουλου Ερμ. ΑΚ αρθ. 970 αριθ. 58 και 66). Το παρεπόμενο αίτημα για απειλή χρηματικής ποινής κατά των εναγομένων για κάθε μελλοντική προσβολή της συγκατοχής του ενάγοντα δεν είναι νόμιμο, γιατί η σχετική διάταξη του άρθρου 947 παρ. 1 ΚΠολΔ ενεργοποιείται μόνο στην περίπτωση της αγωγής για διατάραξη της νομής (989 ΑΚ) και της αρνητικής αγωγής (1108 ΑΚ) και όχι στην περί αποβολής από την νομή αγωγή (αρθρ. 997 ΑΚ) που αίτημα της αποτελεί μόνο η αξίωση του αποβληθέντος παράνομα νομέα για αποκατάσταση της νομής του από τον έναντι αυτού επιλήψιμα νεμόμενο. 

Επομένως η αγωγή, μετά τον κατά την κρίση του Δικαστηρίου ορθό νομικό χαρακτηρισμό και κατά το μέρος που κρίθηκε νόμιμη, πρέπει να εξεταστεί παραπέρα και στην ουσία της, εφόσον καταβλήθηκαν και τα νόμιμα τέλη (βλ. το υπ` αριθμ. 063051 αγωγόσημο, στο οποίο έχει επικολληθεί και το ανάλογο τέλος υπέρ του Ταμείου Νομικών).

Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων απόδειξης και ανταπόδειξης, τα έγγραφα που παραδεκτά και νόμιμα προσκομίζουν και επικαλούνται οι διάδικοι, τις 260/05 και 349/06 αποφάσεις ασφαλιστικών μέτρων του παρόντος Δικαστηρίου και του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πατρών αντίστοιχα, που εκδόθηκαν για την ίδια επίδικη διαφορά, τις καταθέσεις των μαρτύρων που περιέχονται ταυτάριθμα με τη 260/05 απόφαση, καθώς και τις προσκομιζόμενες από του εναγόμενους φωτογραφίες που λαμβάνονται όλα (αποφάσεις, πρακτικά, φωτογραφίες) υπόψη ως δικαστικά τεκμήρια, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα : Πριν από πολλά χρόνια (δεν προκύπτει πότε ακριβώς) παραχωρήθηκε άτυπα από τους έχοντες τη διαχείριση του νεκροταφείου του Ιερού Ναού Αγίου Σπυρίδωνα Λεύκας Πατρών στον πατέρα του ενάγοντα ............. χώρος στο νεκροταφείο του ναού αυτού προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως οικογενειακός του τάφος. Στον τάφο αυτό ενταφιάστηκε ο παραχωρησιούχος αυτός που πέθανε το 1971, στη συνέχεια η σύζυγος του που πέθανε το 1973, καθώς και ο αδελφός του, σύζυγος της πρώτης και πατέρας του δεύτερου εναγόμενου, .............. , που πέθανε το 1999. Η παραχώρηση του χώρου στον παραπάνω και ο σκοπός της, δηλαδή για χρήση του ως οικογενειακού του τάφου, προκύπτει από την 39/05 βεβαίωση του εφημέριου του Ιερού Ναού Αγίου Σπυρίδωνα, σύμφωνα με την οποία στα βιβλία που τηρούνται υπάρχει καταχωρημένος τάφος στο όνομα ........ , σε συνδιασμό με το γεγονός της τοποθέτησης επί του τάφου μαρμάρινου σταυρού με την ένδειξη «οικογενειακός τάφος .........» (βλ. καταθέσεις μαρτύρων στα 260/05 πιο πάνω πρακτικά), καθώς και τις καταθέσεις του μάρτυρα απόδειξης στα πλαίσια της παρούσας δίκης και της προηγηθείσας αυτής των ασφαλιστικών μέτρων (βλ. τα πιο πάνω 260/05 πρακτικά). Με την άτυπη αυτή παραχώρηση και τη δημιουργηθείσα μακροχρόνια πραγματική κατάσταση της ακώλυτης και με καλή πίστη χρήσης του χώρου αυτού του πιο πάνω νεκροταφείου ως τάφου της οικογένειας του ... ............ , αποκτήθηκε δικαίωμα των μελών της για χρήση του τάφου ως οικογενειακού, έστω και αν δεν υπάρχει στην προκειμένη περίπτωση ρητή παραχώρηση του δικαιώματος αυτού με την έκδοση σχετικής διοικητικής πράξης, η αναγνώριση του οποίου μπορεί να ζητηθεί από τους δικαιούχους του αρθ. 3 παρ.3 του α.ν. 582/1968 οποτεδήποτε από την αρμόδια δημοτική αρχή (βλ. ΣτΕ 1576/96 ΤΝΠ-ΝΟΜΟΣ).

Οι εναγόμενοι ισχυρίζονται ότι ο επίδικος τάφος αγοράστηκε με χρήματα του συζύγου και πατέρα τους ......... , του οποίου και αποτελεί οικογενειακό τάφο και συνεπώς δεν έχει δικαίωμα χρήσης του ο εναγόμενος ως κατιών του ... . Ο ισχυρισμός τους αυτός δεν ευσταθεί, καθόσον και αν ακόμη γίνει δεκτό ότι συνεισέφερε ο ......... στην αγορά του (δεν προκύπτει πάντως κάτι τέτοιο), αποδείχθηκε, κατά τα προεκτεθέντα, ότι η παραχώρηση του χώρου του τάφου έγινε προς τον .... . Συνεπώς και με δεδομένο ότι η διοικητικής φύσης αυτή παραχώρηση της χρήσης δημοτικού πράγματος, με την οποία αίρεται η γενική απαγόρευση στην ατομική περίπτωση του παραχωρησιούχου αυτού, αλλά και ως ατομική διοικητική πράξη είναι προσωποπαγής, ισχύει μόνο έναντι του συγκεκριμένου αυτού προσώπου στο όνομα του οποίου εκδόθηκε.

Στον επίδικο αυτό οικογενειακό τάφο έχουν ιδιαίτερο δικαίωμα ταφής, σύμφωνα με την πιο πάνω διάταξη του αρθ. 3 παρ.3 του α.ν. 582/1968, πλην του παραχωρησιούχου πατέρα του ενάγοντα και τα λοιπά περιοριστικά αναφερόμενα στη διάταξη αυτή πρόσωπα, μεταξύ των οποίων ο ενάγων και ο θανών αδελφός του, ως κατιόντες του σε ευθεία γραμμή, καθώς και οι εναγόμενοι, η πρώτη ως σύζυγος και ο δεύτερος ως τέκνο του τελευταίου, οι οποίοι, επομένως έχουν προστατευόμενη συγκατοχή κατά την έννοια των αρθ. 974,994 και 997 ΑΚ, αφού κατέχουν νόμιμα ως λαβόντες την κατοχή «παρά του νομέως» Δήμου Πατρέων, στον οποίο ανήκει το νεκροταφείο.

Οι εναγόμενοι μετά το θάνατο του ............. περί τα τέλη του 1999 κατασκεύασαν στον οικογενειακό τάφο, με δαπάνες τους, χωρίς τη συγκατάθεση του ενάγοντα, μαρμάρινο μνημείο, και αντικατέστησαν το μαρμάρινο σταυρό με την ένδειξη του παραχωρησιούχου («........») με άλλον μαρμάρινο επίσης με την ένδειξη «..............», με το όνομα δηλαδή του θανόντα συζύγου και πατέρα τους (βλ. καταθέσεις μαρτύρων, την 37/05 βεβαίωση του εφημέριου του Ναού, την από 21-6-05 βεβαίωση του κατασκευαστή του μνημείου και τις φωτογραφίες του τάφου). Με την ενέργεια τους αυτή εκδήλωσαν σαφώς την βούληση τους να κάνουν εφεξής χρήση του τάφου αποκλειστικά οι ίδιοι ως μέλη της οικογένειας του .... , του οποίου θεωρούν ότι αποτελεί οικογενειακό τάφο και όχι ως μέλη της οικογένειας του ...... , στα οποία, επομένως, μεταξύ των οποίων και τον ενάγοντα, αρνούνται το δικαίωμα χρήσης του. Στη συνέχεια και με το από 23-4-05 εξώδικο έγγραφο τους, με το οποίο απάντησαν στην από 14-4-05 εξώδικη διαμαρτυρία του ενάγοντα, επιβεβαίωσαν τη βούληση τους αυτή, να κάνουν δηλαδή χρήση αποκλειστικά οι ίδιοι ως μέλη της οικογένειας του ........... του τάφου, προβάλλοντας το παραπάνω ισχυρισμό, ότι δηλαδή ο τάφος αυτός παραχωρήθηκε στον ............ και συνεπώς είναι οικογενειακός τους, αρνούμενοι το δικαίωμα χρήσης του ενάγοντα και την οικογένεια του.

Με την ενέργεια τους αυτή, ενόψει και του είδους, της φύσης και του προορισμού του επίδικου ως τάφου, απέβαλαν τον ενάγοντα, παράνομα και χωρίς τη θέληση του, από την συγκατοχή του σ` αυτόν.

Κατά συνέπεια όλων όσων προεκτέθηκαν, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αγωγή ως βάσιμη και στην ουσία της, να αναγνωριστεί ο ενάγων συγκάτοχος του τάφου του νεκροταφείου του Ιερού Ναού Αγίου Σπυρίδωνα Λεύκας Πατρών, ο οποίος σήμερα φέρει μαρμάρινη επιγραφή με την ένδειξη «.......................», καθώς και να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να αποκαταστήσουν την συγκατοχή του στον τάφο με την απομάκρυνση της μαρμάρινης αυτής επιγραφής και την αντικατάσταση της με την προηγούμενη με τα στοιχεία του παραχωρησιούχου, από τον οποίο έλκει το δικαίωμα του ο ενάγων, δηλαδή την ένδειξη «................. ................», εφόσον δε δεν εκπληρώσουν την υποχρέωση τους αυτή να επιτραπεί αυτό στον ενάγοντα με δαπάνες τους. Η απόφαση πρέπει να κηρυχθεί προσωρινά εκτελεστή, γιατί κρίνεται ότι συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι γι` αυτό( αρθ. 907 και 908 παρ. 1 ΚΠολΔ).

Τέλος η δικαστική δαπάνη του ενάγοντα πρέπει να επιβληθεί σε βάρος των εναγομένων (αρθρ. 176 ΚΠολΔ).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Δικάζει αντιμωλία των διαδίκων.

Δέχεται την αγωγή.

Αναγνωρίζει τον ενάγοντα συγκάτοχο του τάφου του νεκροταφείου του Ιερού Ναού Αγίου Σπυρίδωνα Λεύκας Πατρών, ο οποίος σήμερα φέρει μαρμάρινη επιγραφή με την ένδειξη «...........».

Υποχρεώνει τους εναγόμενους να αποκαταστήσουν τη συγκατοχή του ενάγοντα στον τάφο με την απομάκρυνση, της μαρμάρινης επιγραφής με την ένδειξη «................... την ένδειξη «.......», εφόσον δε δεν εκπληρώσουν την υποχρέωση τους αυτή, επιτρέπει αυτό στον ενάγοντα με δαπάνες τους.

Κηρύσσει την απόφαση προσωρινά εκτελεστή.

Επιβάλλει σε βάρος ίων εναγομένων τη δικαστική δαπάνη του ενάγοντα, την οποία ορίζει σε διακόσια (200,00) ευρώ.

Κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύτηκε στο ακροατήριο του Ειρηνοδικείου Πατρών, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στις 14 Μαΐου 2008, απόντων των διαδίκων.

Ο ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ